Dla mnie Egipt też jest krajem niezwykłym. Malowniczy i urokliwy, stanowi nie tylko atrakcję turystyczną. Jego niesamowitą kulturę i historię można spotkać na każdym kroku, pod warunkiem, że zejdziemy z najbardziej uczęszczanych szlaków. Tam czekają ludzie, którzy nie są skażeni zachodnią kulturą i komercją. Najbardziej tajemniczy i pełni godności są Tuaregowie przemierzający bezmiar Sahary.

Na pustyni żyją różne koczownicze plemiona. Ale piraci pustyni – Tuaregowie – w największym stopniu budzą naszą tęsknotę za czasami, kiedy ludzie żyli ze sobą blisko, rodzinnie, przyjaźnie i życzliwie, należeli do jakiejś wspólnoty. Tworzą rody, których genealogię liczy się po kądzieli. Kobieta ma w nich wyjątkową, jak na kraje arabskie, pozycję. Tuaregowie bowiem, choć wyznają islam, nie przejęli od muzułmanów wszystkich wskazań religii ani obyczajów. Nie dyskryminują kobiet. Co ciekawe, to właśnie mężczyźni na co dzień zasłaniają twarz rąbkiem szaty lub częściej turbana. Kobiet nie obowiązuje ten zwyczaj, czyli zupełnie odwrotnie niż w islamie. Badacze twierdzą, ze ze względów praktycznych. Mężczyzn, odbywających długie wędrówki przez pustynię, zasłona chroni przed wciskającym się wszędzie piaskiem. A wierzenia mówią, że także przed atakiem złych mocy wciskających się przez usta. Tuaregów nazywa się też niebieskimi ludźmi. To od ich strojów, zwanych tagelmusty. Często miały i mają piękny niebieski kolor. W dawnych czasach barwnik, którym były farbowane był nietrwały i w trakcie noszenia osiadał na skórze.

Tuaregowie to jeden z ludów berberyjskich. Zamieszkiwali rejony Maghrebu i Sahary przed ekspansją Arabów. Przez długie lata nie uznawali żadnej władzy państwowej ani granic. Prowadzili i wielu z nich dotąd prowadzi życie koczownicze. Zajmowali się hodowlą wielbłądów i byli najlepszymi przewodnikami karawan. Nazwę piraci pustyni zyskali z powodu polowań na niewolników, których dostarczali handlarzom wożącym ich m.in. do Stanów Zjednoczonych. Kiedy popyt na niewolników spadł powrócili do hodowli wielbłądów i kóz oraz prowadzenia karawan. W czasach kolonialnych długo bronili się, głównie przed ekspansją Francuzów. Ale polegli i musieli wycofać się głęboko na pustynię. Po rozpadzie imperiów kolonialnych rozmaite rody Tuaregów znalazły się pod panowaniem różnych państw: Algierii, Mali, Nigru, a także Maroka, Mauretanii i Egiptu.

Dziś już nie tak łatwo spotkać Tuaregów żyjących tak, jak przed wiekami. Władza Egiptu nie ułatwiają im życia. Kiedyś te plemiona, porównywane do indiańskich, żyły niczym piraci z napadania na inne. Dziś mają swoje określone tereny i nie mogą przekraczać ich granic. Ze względu właśnie na rozliczne napaści i swój poprzedni konflikt z władzą są ograniczani zakazami w dzisiejszych czasach. Z jednej strony trudno się temu dziwić, każdy kraj bądź lud ma własne interesy. Z drugiej jednak strony Tuaregów otacza aura romantyzmu. Uosabiają tęsknotę człowieka zabieganego we współczesnym świecie za wolnością, sensem i rodzinnym zrzeszeniem.

Pustynia, na której Tuaregowie potrafią żyć jak nikt inny, też staje się z roku na rok coraz bardziej surowa. Zimne noce i gorące dni, burze piaskowe i niestety, istnieje możliwość, że jedni z nielicznych prawdziwie wolnych ludzi na Ziemi mogą wyginąć. Jest ich coraz mniej, ale też starają się dopasować, elastycznie, do trudnych warunków przetrwania. Zasługują na podziw, ponieważ zwykły człowiek nie wytrzymałby w takim klimacie zbyt długo.
Część Tuaregów osiedliła się w miastach. Wytwarzają piękną srebrną biżuterię, często opartą na tradycyjnych tuareskich wzorach. Są też często przewodnikami turystycznych wypraw na Saharę. Dalej także hodują wielbłądy i emocjonują się urządzanymi przez siebie wyścigami tych okrętów pustyni.

To co najbardziej urzeka w Tuaregach to ich odwaga, godność i szlachetność z jednej strony, prostota, szczerość oraz radość życia z drugiej. Choć zasłaniają twarze, żyją bez masek. Imaszaghen – wolni ludzie.

Magdalena Kiełb

Przeczytaj także Egipt - boskie oko Horusa, Marek Sobczak: mój Egipt, Marek Sobczak: Egipt jest w nas, Przytuleni przez Saharę, Marek Sobczak: rysunki z Egiptu, Marek Sobczak: obrazy z Egiptu.