Światła dziennego potrzebujemy do życia jak tlenu.  Dobre oświetlenie zaś jest niezbędne do pracy. Nie tylko ze względu na oczy. Źle ustawione lampy mogą być powodem ataków złości, bólów i zmęczenia.

O prawidłowym oświetleniu w biurach mówi dr inż. Agnieszka Wolska z Centralnego Instytutu Ochrony Pracy w Warszawie.

Biuro koniecznie z oknem. Gdyby słońce nagle się rozmyśliło i nie wstało jak co rano, dzień pomieszałby się nam z nocą. A to kompletnie zrujnowałoby nasz zegar biologiczny. Człowiekowi przez kilka dni pozbawionemu dostępu światła dziennego doba wydłuża się do 25 godzin. Dlatego tam gdzie pracujemy powinny być okna. Także ze względów psychologicznych. Pracując, dla higieny psychicznej, musimy mieć kontakt z otoczeniem. Widzieć jaka jest pogoda, dla relaksu poobserwować, to, co dzieje się na zewnątrz. Takie patrzenie w dal jest też niezbędne oczom. W ten sposób bowiem odpoczywają.

Jednak siedzenie bezpośrednio przy oknie teraz, gdy pracujemy na komputerach, nie jest najlepsze. W słoneczne dni silna iluminacja rozświetla tło na ekranie i przestajemy dobrze widzieć znaki. Dlatego lepiej ustawić biurka w takiej odległości od okien, by słońce nie padało na ekran. Jeśli to niemożliwe, pozostaje używać żaluzji i rolet. A co godzinę odejść od monitora i poszukać niezasłoniętego okna, by sobie powyglądać.

Świetlówki to dobre lampy. W naszej strefie klimatycznej z długą, ciemną jesienią i zimą, większą część roku musimy pracować przy świetle lamp. I tu zaczynają się problemy. W dużej części biur pracownicy narzekają na oświetlenie. Zwłaszcza w biurach typu "open space". Najczęściej ludzie zwalają winę na świetlówki, które się w większości biur montuje. Błąd, bo tego rodzaju oświetlenie jest bardzo dobre. Emituje przyjazne światło i jest energooszczędne. W nowoczesnych świetlówkach nie ma mowy o niekorzystnych dla człowieka drganiach, takich jak w starego typu lampach jarzeniowych. Dlaczego więc jest tak źle, skoro lampy są dobre? Bo nikt, poza projektantem biura, nie dba  o prawidłowe ustawienie biurek względem źródeł światła. A w przypadku najczęściej stosowanego oświetlenia bezpośredniego, czyli takiego, które emituje światło w dół, jest to sprawa podstawowa.

Zanim ustawisz biurko, popatrz na sufit. Są w nim zamontowane oprawy ze świetlówkami. Żeby oświetlenie było prawidłowe monitor komputera powinien się znaleźć pomiędzy dwoma oprawami. A linia obserwacji monitora powinna być równoległa z linią opraw. Jest to zwłaszcza istotne w przypadku stosowania  popularnych opraw typu "dark-light". Jeśli w biurze jest takie oświetlenie, inne ustawienie biurek z monitorami narazi pracowników na olśnienie, czyli szkodliwe działanie światła odbitego np. od ekranów. Jeśli przestrzeń jest podzielona na boksy, oprawy powinny się znajdować wewnątrz przestrzeni wyznaczonej przez ścianki działowe. Inaczej jedni będą mieli dobre oświetlenie, inni - niedoświetlenie, a jeszcze inni będą narażeni na olśnienie. Niestety w biurach bardzo często upycha się stanowiska pracy bez ładu i składu. W takiej sytuacji pracownicy, którzy cierpią z powodu niedoświetlenia lub olśnienia, mogą domagać się zmiany ustawienia ich biurek.

Strzeż się olśnienia. Pracownik jest na nie narażony, kiedy stale ma w polu widzenia źródło światła, np. lampę na biurku sąsiada, lub widzi światło odbite - od ekranu monitora, jaskrawej powierzchni lampki na własnym biurku czy innego błyszczącego przedmiotu. Olśnienie jest niezwykle uciążliwe. Kiedy w pracy z niewiadomych powodów robimy się drażliwi, skłonni do irytacji, albo po zapaleniu świateł szybko czujemy się zmęczeni, to może być właśnie konsekwencja olśnienia. Dlatego w biurach, gdzie jest oświetlenie bezpośrednie (światło pada prosto w dół) biurka i inne elementy wyposażenia powinny mieć matowe, pochłaniające światło, powierzchnie. Jeszcze lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie w biurze oświetlenia pośredniego, czyli takiego, kiedy światło pada na sufit oraz ściany i dopiero odbite oświetla pomieszczenie. Nie ma wtedy cieni i niebezpieczeństwa olśnienia, a biurka można ustawiać według własnego widzimisię.

Na biurku świetlówka. Często pracodawca wyposaża pracowników w pomocnicze oświetlenie ustawiane na biurku. Najlepsze są oprawy ze świetlówkami kompaktowymi. Królujące w naszych biurach lampy halogenowe są nieergonomiczne. Dają małą plamę światła, za to bardzo jaskrawą. Trzeba też sensownie ustawić taką lampkę. Powinna oświetlać dokument, na który patrzymy przy pracy, a nie ścianę, pojemnik na długopisy czy cokolwiek innego. 

dr inż. Agnieszka Wolska z Centralnego Instytutu Ochrony Pracy w Warszawie